Brief History of Mass Movement in Central Luzon

Let me tell you a story about our forebearers who fought great battles of their generation.

In Central Luzon, there was a glorious history of mass movements during the 1970s and 1980s that dismantled the US military bases, stopped Nuclear Power Plant in Bataan, and caused the downfall of a dictator.

Days were disquiet through the 1970s because of Martial Law. The world was then suffering from economic stagflation. At panahon din ito ng paglakas ng daluyong ng mamamayan para labanan ang kahirapan at pasismo ng rehimen ni Marcos.

Around 1982, intensifying imperialist aggression in the Philippines prompted several patriotic intellectuals and personalities from Angeles City to spearhead various anti-imperialist discussions and social gatherings. These brave initiatives, later on, yielded to the formation of Concerned Citizens of Pampanga (CCP) having Atty. Jose “Tata Sensing” Suarez as the Chairman.

Mula dito, mabilis na naitayo ang iba’t ibang chapters ng CCP sa rehiyon. Kabahagi lalo na ang mga batayang sektor. This was also the time where big names from the middle class and prominent families became deeply rooted and engaged in societal issues.

When Ninoy Aquino was assassinated in 1983, umalingawngaw sa kalsada sa buong bansa ang panawagang “Justice for Aquino! Justice for All!” (kilala din ito bilang JaJa). And the people from Central Luzon heeded to this campaign and staged the first-ever regional mobilization that year attended by 5,000-strong individuals.

In 1984, an upsurge in protests was still happening around the region. So to consolidate and strengthen the people's dissent against imperialism and Marcos fascism, Fr. Tito Paez and Gil Lim initiated the establishment of Damdamin ng Bayang Nagkakaisa (DAMBANA). Naging epektibo at malakas na instrumento ito ng mga mamamayan para labanan ang presensya ng US military bases at ang tangkang pagbubukas ng Nuclear Power Plant sa Bataan.

Malawak ang mamamayang lumalahok sa mga pakikibaka ito. Kaya naman, naging batayan ito para itayo ang Bagong Alyansang Makabayan - Gitnang Luson noong July 20, 1985 kung saan ginanap ang unang kongreso nito sa Angeles City. The alliance was formed by various mass organizations such as Alyansa ng mga Magbubukid sa Gitnang Luson (AMGL - KMP), Workers' Alliance in Region III (WAR 3) - KMU, League of Filipino Students (LFS), and Alliance of Concerned Teachers (ACT).

Maraming prominenteng indibidwal din ang sumali, nakiisa, at sumuporta sa anti-imperyalistang kampanya ng BAYAN - GL. Ang ilan sa mga personalidad na ito ay sina Noli Santos ng Nueva Ecija na dating Mayor ng Talavera, Cong. Jose Feliciano ng Tarlac, Erning Mendoza ng Bulacan, at Fiscal Tombo ng Sta. Rosa Nueva Ecija.

Sa pagsiklab ng EDSA People Power noong February 25, 1986, mas lalong tumaas ang diwang mapanlaban at pagkakaisa ng mga mamamayan sa rehiyon. BAYAN - GL led the mobilization of 5,000 individuals from its member organizations to call for the ouster of Marcos. The people triumphed and the Marcos regime finally collapsed.

Ngunit sa pagpapalit ng bagong presidente ng bansa, malinaw sa BAYAN na mukha lamang ang mapapalitan at hindi ang buong sistema ng gobyernong tanging nagsisilbi lang sa mga naghaharing uri at imperyalistang dayuhan.

Pagpatak ng unang buwan ng 1987, sa ika-22 ng Enero, humugos ang BAYAN sa DAR tungong Mendiola sa mismong pag-upo ni Cory Aquino sa pwesto bilang Presidente. Dito naganap ang malagim na Mendiola Massacre kung saan sa 13 magsasaka ang walang awang pinaslang, 4 dito ay mga magsasaka mula sa Gitnang Luson.

Sa kasunod na buwan, ika-10 ng Pebrero, naganap naman ang Lupao Massacre sa Nueva Ecija kung saan 17 indibidwal sa Brgy. Namulandayan ang kalunos-lunos na pinatay ng mga militar. This killing spree under Aquino's watch was strongly condemned by BAYAN - GL. Ngunit kalaunan, mas lalo lang din tumindi ang pasistang atake sa mga mamamayan sa paglulunsad ni Aquino ng kontra-insurhensyang programa nitong Oplan Lambat-Bitag.

In 1988, Central Luzon Alliance for a Sovereign Philippines (CLASP) was formed to reverberate the call to dismantle the US military bases in the Philippines. Nabuo ang malawak na pagkakaisa sa iba’t ibang mga sektor at naglunsad ng mga talakayan-pagtitipon sa ilalim ng CLASP. Lumalakas ang anti-imperyalistang pakikibaka.

When Mt. Pinatubo erupted in 1991, the people immediately responded to the crisis. An institution named CONCERN and Central Luzon Disaster Response Network (CLDRN) was established in the region to help the victims of calamities and disaster. Also, UGNAYAN was created as the organization of Mt. Pinatubo victims. These formations and institution join their efforts to extend help and taught the masses to collectively assert their rights. Dahil dito, napagtagumpayan ng mga mamamayan ang pagkakaroon ng pabahay at kabuhayan matapos ang sakuna.

On the same year of the disaster, massive protests were continuously staged in front of Clark Freeport Zone. At sa taon ding ito, nangyari ang makasaysayang pagpapalayas ng base militar sa Pilipinas kung saan 12 mambabatas o mas kilala bilang “Majic 12” ang pumirma para sa bases rejection.

Ngayon, kumakaharap ulit ang mga mamamayan sa ligalig: may krisis pangkalusugan dulot ng COVID-19 at nakaamba ang global recession bilang epekto ng pananalasa ng virus.

Tandaan natin na magpapatuloy ang paglaban ng mga mamamayan hangga't nariyan ang mga batayang problemang umiiral: landlessness, inhumane working conditions, neglect of basic social services, etc. Patuloy na makikibaka laban sa imperyalismo ang mga mamamayan dahil hindi naman nawala ang kontrol nito sa pulitika, ekonomya, at kultura ng bansa.

At ngayon, sa henerasyon ito, lumahok tayo sa paglikha ng kasaysayan sa ating panahon. Sikapin natin #magtagumpay - para sa mas maayos na mundong may panlipunang hustisya.

Larawan mula kay: Elle Arvie at Alexander Sangalang Cauguiran.

(Ang naratibo ay mula sa sumada sa kasaysayan ng BAYAN - GL, kung may mali man o dagdag, pls feel free to comment or PM me! <3)